Onta ware
Naczynia z Onta (小鹿田焼, Onta-yaki) to tradycyjna japońska ceramika wytwarzana w wiosce Onta w prefekturze Ōita na Kiusiu i jej okolicach. Ta ludowa ceramika, powstała na początku XVIII wieku i została uznana za Ważny Niematerialny Zasób Kulturowy i jest ceniona za rustykalną elegancję i rzemieślnicze rzemiosło oparte na społeczności.
Historia
Naczynia Onta pojawiły się w okresie Kyoho (1716–1735), wprowadzone przez garncarzy z pobliskiej Koishiwara, takich jak Sanemon Yanase, wraz z Jubei Kuroki i lokalnymi właścicielami ziemskimi, takimi jak rodzina Sakamoto. Produkcja rozpoczęła się na początku XVIII wieku n.e.
W 1970 roku rzemiosło zostało uznane przez rząd japoński za „niematerialne dobro kultury”, a w 1995 roku podniesiono je do rangi „ważnego niematerialnego dobra kultury”. Tradycyjne młyny wodne, których rytmiczne stukanie rozbrzmiewa w dolinie, znajdują się również na liście „100 japońskich pejzaży dźwiękowych”.
Charakterystyka i styl
Naczynia Onta są wytwarzane z lokalnej, naturalnej gliny pozyskiwanej z okolicznych gór. Jest zazwyczaj żywa, ziemista i przeznaczona do codziennego użytku – misek, talerzy, filiżanek do herbaty, wazonów i dzbanków.
Dekoracje
Dekoracje wykorzystują głównie techniki poślizgu i szkliwienia, w tym:
- Hakeme (ślady pędzla)
- Tobikanna (ślady po rozczesanych fragmentach)
- Wzory rysowane palcami
- Rozpryski i zacieki szkliwa
Wzory są proste, funkcjonalne i ciepłe – pomyślane jako narzędzia, a nie dzieła sztuki, zgodnie z ideałami ruchu mingei (rzemiosła ludowego).
Proces produkcji
- Przygotowanie gliny – Lokalnie wydobywane skały ilaste są kruszone na proszek przez napędzane drewnem młyny wodne (kara-usu), napędzane przez rzekę wioski. Proszek jest płukany, filtrowany, suszony i ugniatany.
- Formowanie – Rzemieślnicy kształtują naczynia na tradycyjnych, napędzanych nogą kołach.
- Dekoracja – Stosowane są szkliwa glazurowane i naturalne ze słomy, jesionu, miedzi lub żelaza. Techniki dekoracyjne, takie jak tobikanna i hakeme, tworzą charakterystyczne tekstury.
- Wypalanie – Naczynia wypalane są w ośmiokomorowym piecu samowznoszącym (noborigama) w temperaturze około 1250°C przez 36–55 godzin. Piece wypalane są tylko 4–5 razy w roku.<ref name="takefuji" />
- Zrównoważony rozwój – Wieś ogranicza wydobycie gliny, aby zachować zasoby dla przyszłych pokoleń.<ref name="wiki" />
Znaczenie społeczne i kulturowe
W 2024 roku w Oncie zachowało się około dziesięciu rodzin zajmujących się ceramiką z pokolenia na pokolenie – głównie linie Yanase, Kuroki i Sakamoto – często przekazujących umiejętności z ojca na syna.
Gotowe wyroby noszą piętno wioski Onta, a nie indywidualnych garncarzy, podkreślając wspólnotowe rzemiosło.
Nieustanny rytm młynów wodnych przyczynia się do uznania wioski za jeden z „100 pejzaży dźwiękowych” Japonii.
Znane inspiracje i uznanie
- Bernard Leach (1954) – Brytyjski garncarz odwiedził Ontę, aby nauczać i uczyć się. Jego innowacyjne wzornictwo jest nadal widoczne w niektórych współczesnych naczyniach z Onta.
- Ruch Mingei – Spopularyzowany przez Muneyoshi Yanagi, Shoji Hamadę i Leacha, celebrujący codzienne rzemiosło ludowe.
Użytkowanie i dystrybucja
Naczynia z Onta tworzą wytrzymałe, użytkowe wyroby, które są solidne, a jednocześnie eleganckie. W wiosce pozostają przystępne cenowo, choć ceny są wyższe na rynkach miejskich.
Turyści mogą odwiedzić Muzeum Ceramiki Onta Ware i obejrzeć pokazy na żywo. Większość sprzedaży odbywa się bezpośrednio z pieców do warsztatów rzemieślniczych, z pewną dystrybucją w Tokio i innych miastach.
Źródła
- Wikipedia: „Onta Ware”
- Przegląd JTCO: początki i założyciele Kyoho
- Szczegóły TAKEFUJI dotyczące technik i wydarzenia związanego z osuwiskiem w 2017 roku
- Spostrzeżenia ANA Travel na temat procesów i aspektów kulturowych
- Komentarz kulturowy i namacalny RemioJapan
- Notatki Japan Experience na temat użytkowania i dystrybucji regionalnej
- QSR Mlit na temat wpływu Bernarda Leacha
