Bizen ware

Naczynia Bizen (備前焼, Bizen-yaki) to rodzaj tradycyjnej japońskiej ceramiki, pochodzący z prowincji Bizen, na terenie dzisiejszej prefektury Okayama. Jest to jedna z najstarszych form ceramiki w Japonii, znana z charakterystycznego czerwonobrązowego koloru, braku szkliwa i ziemistych, rustykalnych faktur.

Wyroby z bizenu posiadają status Ważnego Niematerialnego Dobra Kultury Japonii, a piece z bizenu zaliczane są do Sześciu Starożytnych Pieców Japonii (日本六古窯, Nihon Rokkoyō).

Przegląd

Cechami wyrobów z bizenu są:

• Zastosowanie wysokiej jakości gliny z regionu Imbe
• Wypał bez szkliwa (technika znana jako yakishime)
• Długi, powolny wypał drewnem w tradycyjnych piecach anagama lub noborigama
• Naturalne wzory tworzone przez ogień, popiół i umieszczenie w piecu

Każdy element wyrobów z bizenu jest uważany za unikatowy, ponieważ o ostatecznym wyglądzie decydują naturalne efekty pieca, a nie nałożone zdobienia.

Historia

Początki

Początki wyrobów z Bizen sięgają co najmniej okresu Heian (794–1185), a ich korzenie sięgają ceramiki Sue, wcześniejszej formy nieszkliwionej kamionki. W okresie Kamakura (1185–1333) wyroby z Bizen rozwinęły się w charakterystyczny styl z solidnymi, użytkowymi przedmiotami.

Patronat feudalny

W okresach Muromachi (1336–1573) i Edo (1603–1868) wyroby z Bizen rozkwitały pod patronatem klanu Ikeda i lokalnych daimyo. Były szeroko wykorzystywane do ceremonii parzenia herbaty, jako naczynia kuchenne i do celów religijnych.

Schyłek i odrodzenie

Epoka Meiji (1868–1912) przyniosła industrializację i spadek popytu. Jednak wyroby z Bizen przeżyły renesans w XX wieku dzięki wysiłkom mistrzów garncarstwa, takich jak Kaneshige Tōyō, który później został okrzyknięty Żywym Skarbem Narodowym.

Glina i materiały

Wyroby z Bizen powstają z gliny o wysokiej zawartości żelaza (hiyose), pozyskiwanej lokalnie w Bizen i okolicach. Glina jest:

• Poddawana kilkuletniemu procesowi starzenia w celu zwiększenia plastyczności i wytrzymałości
• Ciągliwa, a jednocześnie trwała po wypaleniu
• Wysoce reaktywna na popiół i ogień, co pozwala na uzyskanie naturalnych efektów dekoracyjnych

Piece i techniki wypału

Tradycyjne piece

Wyroby Bizen są zazwyczaj wypalane w:

• Piecach Anagama: jednokomorowych piecach tunelowych wbudowanych w zbocza
• Piecach Noborigama: wielokomorowych piecach schodkowych rozmieszczonych na zboczu

Proces wypału

• Wypał drewnem trwa nieprzerwanie 10–14 dni
• Temperatura sięga 1300°C (2370°F)
• Popiół z drewna sosnowego topi się i łączy z powierzchnią
• Nie stosuje się glazury; Wykończenie powierzchni uzyskuje się wyłącznie poprzez efekty piecowe

Cechy estetyczne

Ostateczny wygląd wyrobów Bizen zależy od:

• Pozycji w piecu (przód, bok, zakopanie w żarze)
• Osady popiołu i przepływu płomienia
• Rodzaju użytego drewna (zazwyczaj sosna)