Kutani ware: Różnice pomiędzy wersjami
Aktualna wersja na dzień 08:56, 4 wrz 2025
Przegląd
Naczynia Kutani (九谷焼, Kutani-yaki) to styl japońskiej porcelany znany ze śmiałych wzorów, żywych kolorów i wyszukanych technik dekoracyjnych. Pochodzące z XVII wieku z domeny Kaga (obecnie prefektura Ishikawa), naczynia Kutani słyną z żywych emalii szkliwa i dynamicznych motywów, od tradycyjnych japońskich motywów po pomysłowe i ekspresyjne wzory.
Historia
Początki w XVII wieku
Historia wyrobów z Kutani sięga 1655 roku, kiedy to w wiosce Kutani rozpoczęto produkcję porcelany pod patronatem Maedy Toshiharu, feudała z linii Daishōji klanu Maeda. Rzemieślników wysyłano do Arity, miejsca narodzin japońskiej porcelany, aby nauczyli się technik ceramicznych. Wykorzystując lokalnie pozyskiwaną glinkę kaolinową, budowali piece w Kutani, produkując wyroby, które później stały się znane jako Ko-Kutani (Stare Kutani).
Wyroby z Ko-Kutani charakteryzowały się wyrazistymi, kolorowymi wzorami, wykorzystującymi paletę Gosai (五彩, pięć kolorów): zielony, niebieski, żółty, fioletowy i czerwony. Te wczesne wyroby często charakteryzowały się wyrazistymi malunkami pędzla, pejzażami, ptakami, kwiatami i scenami z literatury klasycznej.
Schyłek i odrodzenie
Na początku XVIII wieku produkcja w tajemniczy sposób ustała, prawdopodobnie z powodu czynników ekonomicznych, politycznych lub wyczerpania zasobów. Spowodowało to przerwę w produkcji Kutani, trwającą prawie stulecie.
W XIX wieku ceramika Kutani przeżyła odrodzenie, szczególnie w okresie Bunsei (1818–1830), kiedy w regionie Kaga powstały nowe piece. W okresie odrodzenia, wraz z otwarciem Japonii na handel zagraniczny, rozwinęły się różne style dekoracyjne, inspirowane zarówno tradycjami japońskimi, jak i gustami Zachodu.
Okres Meiji i era eksportu
W okresie Meiji (1868–1912) ceramika Kutani stała się znaczącym produktem eksportowym. Style ewoluowały, obejmując złote detale i motywy inspirowane Zachodem, zaspokajając potrzeby rynków zagranicznych. Epoka ta dała początek jednym z najbardziej misternych i bogatych wzorów w historii Kutani.
Style i techniki
Styl Ko-Kutani
Oryginalny styl Ko-Kutani charakteryzował się wyrazistymi wzorami i żywą paletą pięciu kolorów, często zestawianych z ciemnozielonym lub żółtym tłem. Tematyka obejmowała naturę, zwierzęta, krajobrazy i sceny literackie.
Style odrodzenia
Po odrodzeniu w XIX wieku wyłoniło się kilka odrębnych stylów:
- Styl Mokubei – inspirowany chińskim malarstwem tuszowym, charakteryzujący się stonowanymi kolorami i poetyckimi motywami.
- Styl Yoshidaya – podkreślał zielenie, błękity i żółcie, unikając czerwieni, z gęstymi wzorami i powtarzającymi się motywami.
- Styl Eiraku – znany z czerwonych podstaw z misternymi złotymi zdobieniami.
- Styl Shoza – łączył różne style, obficie wykorzystując złoto z wielobarwnym szkliwem.
Cechy dekoracyjne
- Emalie szkliwowe – Nakładane po pierwszym wypaleniu, dające intensywne, błyszczące kolory.
- Złote zdobienia – Szczególnie powszechne w późniejszej ceramice Kutani, często wykorzystywane do tworzenia bogatych wzorów.
- Ręczne malowanie – Każdy egzemplarz jest starannie malowany przez rzemieślników, co czyni go unikatowym.
Współczesna produkcja
Naczynia Kutani są nadal produkowane w prefekturze Ishikawa, łącząc tradycyjne techniki z nowoczesnym wzornictwem. Współcześni rzemieślnicy tworzą zarówno funkcjonalną zastawę stołową, jak i przedmioty dekoracyjne, zachowując jednocześnie dziedzictwo ręcznego malowania i emaliowania szkliwieniem. Naczynia Kutani pozostają symbolem japońskiego rzemiosła i są wysoko cenione przez kolekcjonerów na całym świecie.
Znaczenie kulturowe
Naczynia Kutani są uznawane za Ważne Tradycyjne Rzemiosło Japonii. Reprezentuje połączenie ekspresji artystycznej i funkcjonalnego wzornictwa, ucieleśniając regionalną dumę i wieki doświadczenia w ceramice.
Odniesienia
- Agencja ds. Kultury, Rząd Japonii – Tradycyjne Wyroby Rzemieślnicze
- Zasoby Turystyczne Prefektury Ishikawa
- Archiwum Historii Japońskiej Ceramiki
