Tekst źródłowy strony Karatsu ware

[[Plik:Karatsu.jpg|thumb|Naczynie Karatsu, kamionka z dekoracją malowaną żelazem pod naturalnym szkliwem popielatym. Klasyczny przykład tradycji ceramicznej Kiusiu, podziwiany za swój skromny urok i funkcjonalne piękno.]]

'''Naczynia Karatsu''' (唐津焼 ''Karatsu-yaki'') to tradycyjny styl japońskiej ceramiki, wywodzący się z miasta Karatsu w dzisiejszej prefekturze Saga na wyspie Kiusiu. Znane ze swojej naturalnej estetyki, praktycznych kształtów i subtelnych szkli, naczynia Karatsu są cenione od wieków, szczególnie wśród mistrzów herbaty i kolekcjonerów rustykalnej ceramiki.

== Historia ==
Naczynia Karatsu pochodzą z późnego okresu Momoyama (koniec XVI wieku), kiedy koreańscy garncarze przybyli do Japonii podczas wojen Imjin (1592–1598). Rzemieślnicy ci wprowadzili zaawansowane technologie wypalania w piecach i techniki ceramiczne, co doprowadziło do rozkwitu garncarstwa w regionie Karatsu.

Ze względu na bliskość głównych szlaków handlowych i wpływy sąsiednich ośrodków garncarskich, naczynia Karatsu szybko zyskały popularność w całej zachodniej Japonii. W okresie Edo stały się jednym z głównych rodzajów codziennej zastawy stołowej i naczyń do herbaty, zarówno dla samurajów, jak i kupców.

== Charakterystyka ==

Naczynia Karatsu znane są z:

* „Gliny bogatej w żelazo” pozyskiwanej lokalnie z prefektury Saga.
* „Prostych i naturalnych form”, często toczonych na kole garncarskim z minimalistycznymi zdobieniami.
* '''Różnorodność szkliwień''', w tym:
** ''E-karatsu'' – zdobione pędzlem z tlenku żelaza.
** ''Mishima-karatsu'' – inkrustowane wzory w białej masie.
** ''Chōsen-karatsu'' – nazwane od koreańskich kombinacji szkliwień.
** ''Madara-karatsu'' – nakrapiane szkliwo powstałe w wyniku topienia skalenia.
* '''Estetyka wabi-sabi''', wysoko ceniona w japońskiej ceremonii parzenia herbaty.

== Techniki wypału wyrobów końcowych ==
Wyroby karatsu były tradycyjnie wypalane w piecach '''anagama''' (jednokomorowych) lub '''noborigama''' (wielokomorowych wspinaczkowych), które nadają im naturalne szkliwa popiołu i nieprzewidywalne efekty powierzchni. Niektóre piece nadal wykorzystują wypalanie drewnem, podczas gdy inne, dla uzyskania jednolitej konsystencji, wykorzystują piece gazowe lub elektryczne.

== Techniki i tradycje wyrobów Karatsu dzisiaj ==
Kilka nowoczesnych pieców w Karatsu kontynuuje tradycję, niektóre z nich wywodzą się od pierwotnych koreańskich garncarzy. Współcześni garncarze często łączą historyczne techniki z osobistymi innowacjami. Do najbardziej cenionych współczesnych pieców należą:

* '''Piec Nakazato Tarōemon''' – prowadzony przez rodzinę Żywych Skarbów Narodowych.
* '''Piec Ryumonji''' – znany z przywracania tradycyjnych form.
* '''Piec Kōrai''' – specjalizujący się w wyrobie Chōsen-karatsu.

== Znaczenie kulturowe ==
Wyroby Karatsu są głęboko związane z '''japońską ceremonią parzenia herbaty''' (zwłaszcza ze szkołą wabi-cha), gdzie ich stonowane piękno i przyjemna w dotyku jakość są wysoko cenione. W przeciwieństwie do bardziej wyrafinowanych wyrobów, takich jak naczynia Arita, wyroby Karatsu podkreślają niedoskonałości, fakturę i kolory ziemi.

W 1983 roku naczynia Karatsu zostały oficjalnie uznane przez japoński rząd za '''Tradycyjne Rzemiosło''. Nadal są symbolem bogatego dziedzictwa ceramicznego Kiusiu.

== Powiązane style ==

* '''Naczynia Hagi''' – kolejny ulubiony przedmiot ceremonii parzenia herbaty, znany z miękkich szkli.
* '''Naczynia Arita''' – porcelana produkowana w pobliżu z większą dbałością o szczegóły.
* '''Naczynia Takatori''' – wysoko wypalana kamionka z tego samego regionu, również pochodzenia koreańskiego.

== Zobacz także ==
* [[Ceramika japońska]]
* [[Ceremonia herbaty]]
* [[Tradycyjne rzemiosło Japonii]]

== Referencje ==
* [https://www.nihon-kogeikai.com/日本工芸会 (Japońskie Stowarzyszenie Kōgei)]
* [https://karatsuyaki-kamamoto.com/ Stowarzyszenie Karatsu Ware Kilns Association (JP)]